De waarde van de nacht
Clubcultuur is een onmiskenbaar en levendig onderdeel van onze sociale geschiedenis. Van de opkomst van iconische nachtclubs tot de evolutie van muziekgenres die de dansvloer domineren, heeft clubcultuur een blijvende impact op de manier waarop we ons vermaken en verbinden. Het gaat verder dan alleen dansen; het is voor velen een expressie van identiteit, een platform voor creativiteit en een broedplaats voor sociale bewegingen.
“Van roemruchte underground feesten tot wereldberoemde festivals: onze nachtcultuur is uniek. Die willen we vasthouden en sterker maken. De nacht is immers belangrijk voor de stad: economisch, sociaal en cultureel.” Zo introduceerde de gemeente Amsterdam in 2021 een Nachtvisie, inmiddels omgezet in cultuurbeleid bedoeld om het nachtleven te beschermen. Amsterdam is daarmee de eerste stad in Nederland die erkenning geeft aan de nacht- en clubcultuur.
Details
Datum • Woensdag 3 april
Aanvang • 18:30 uur
Event • 19:00 - 21:00 uur
Borrel • 21:00 - 22:00 uur
Een vooruitstrevend stuk, maar is dit wel in lijn met wat we anno nu zien gebeuren in de stad? Er zijn bijvoorbeeld steeds vaker moeilijkheden rondom vergunningen en veiligheid van bezoekers.
Ook gaan we tijdens de Erfgoedarena onderzoeken wat de culturele waarde van het nachtleven is voor bezoekers. Afgelopen januari stonden trouwe clubgangers voor de sluiting van De School urenlang in de rij om de laatste momenten van deze iconische club te beleven. ‘De club van jouw generatie’, zoals deze werd genoemd in aflevering #151 van podcast de Machine, moet je namelijk een keer zijn geweest, of beter hebben ervaren. En wie al lang weet wat zich achter die deuren bevindt, wilt een waardig afscheid nemen. Een laatste dans dansen. Wat maakt een club zo bijzonder dat mensen bereid zijn 12 uur in de rij te staan, een traan te laten bij de laatste plaat en te hopen op een waardige opvolger, zoals De School dat was voor De Trouw, daarvoor Club 11, de iT en natuurlijk de RoXY.
Op 3 april duiken we de nacht in. Wat geeft clubcultuur haar waarde en hoe ga je hier als erfgoedprofessional mee om? Hoe leg je een ongrijpbaar gevoel vast in bijvoorbeeld een tentoonstelling? Hoe ziet de toekomst van de clubcultuur eruit in een veranderlijke stad?
Ontmoet de Erfgoedarena gastcurator Mirik Milan
Tijdens zijn termijn als Nachtburgemeester (2012-2018) heeft hij veel impact gemaakt: hij professionaliseerde verder het ambt, de criminaliteit rond het Rembrandtplein nam af onder zijn bewind, en hij werkte mee aan de invoering van 24-uursvergunningen voor clubs.
Een belangrijke prestatie tijdens zijn nachtburgemeesterschap was zijn bijdrage aan de 24-uursvergunning, door initiatiefnemer Isis van der Wel. Deze vergunningen worden verleend aan clubs die een creatieve bijdrage leveren aan het nachtleven en de stad, waardoor ze recht krijgen op ruimere openingstijden. Milan slaagde er destijds in om de gemeente te overtuigen van een vrijzinniger beleid, wat ertoe leidde dat de focus kwam te liggen op het ontwikkelen van creatieve initiatieven. De eerste club die zo’n vergunning ontving, was de iconische club Trouw.
Mirik's werk heeft andere steden geïnspireerd (zoals Toulouse, Zürich, Pittsburgh, Londen en Parijs) om eveneens een Nachtburgemeester aan te stellen. Je kunt zeggen dat zijn werk wereldwijd enorme waarde heeft voor het nachtleven.
Momenteel houdt Mirik zich vooral bezig met VibeLab: een onderzoeks-, advies- en belangenbehartigingsbureau dat zich richt op het ondersteunen van creatieven en het behoud van de nachtcultuur. VibeLab's grootste drijfveer is de transformerende kracht die nachtcultuur en creatieve gemeenschappen uitoefenen op stedelijke gebieden.
Ontmoet spreker Manique Hendricks
De eerste spreker van de Erfgoedarena is onder andere de samensteller van de tentoonstellingen ‘Wie Danst is Vrij’ en ‘The Rhythm of the Night’: Manique Hendricks. Misschien heb je deze tentoonstellingen met de Reinwardt Academie bezocht en heb je gewerkt aan een opdracht voor de Onderwijseenheid 'Participatie en marketing".
‘Wie Danst is Vrij’ was een tentoonstelling in het Stadsarchief van Amsterdam die ging over de Amsterdamse clubcultuur van 1980 tot nu; van de RoXY en de iT tot aan Kanaal 40 en Sexyland. Met sterke verhalen, video- en fotoarchiefbeelden en flyers werd het belang en de schoonheid van de Amsterdamse clubcultuur zichtbaar gemaakt.
Manique is een Nederlands-Peranakan Chinese kunsthistorica. Ze werkt als conservator hedendaagse kunst bij het Frans Hals Museum, waar ze ook de tentoonstelling ‘The Rhythm of the Night’ had samengesteld: een ode aan de nacht en clubcultuur in videokunst.
"’s Nachts kunnen we onszelf op manieren uiten die overdag niet mogelijk zijn. De nacht is een toevluchtsoord voor experiment en creativiteit, voor vrijheid en wereldwijde solidariteit. En een enorme bron van inspiratie voor videokunstenaars."
Ook schreef ze het essay ‘Can You Feel It’ over de wisselwerking tussen clubcultuur en beeldende kunst voor kunsttijdschrift Mister Motley. In haar werk behandelt Manique thema's als identiteit, representatie, het lichaam, drag en clubcultuur.
Ze is een expert op het gebied van clubcultuur in culturele instellingen (re)presenteren en daarom een waardige spreker voor de Erfgoedarena.
Ontmoet spreker Jordi Ariza Gallego
Geen onbekende in het nachtleven: misschien ken je hem als Graaf Drankula of heb je hem zien rondlopen als curator bij Sexyland – Jordi Ariza Gallego! Deze tweede spreker van de Erfgoedarena is geïnterviewd als connaisseur van het nachtleven voor de tentoonstelling ‘Wie danst is vrij’ en organiseert sinds 2008 de theatrale queer-feesten ‘F*CKING POP QUEERS’, een ode aan de hedendaagse popcultuur.
SEXYLAND is een conceptuele club met ruimte voor experiment; waar falen is toegestaan en waar radicale gelijkheid vooropstaat. Ook heeft hij ooit een volledig functionerende club in de entreehal van het Stedelijk Museum Amsterdam gebouwd voor het openingsfeest van de tentoonstelling “Jump into the Future - Art from the 90's and 2000's. The Borgmann Donation.”
Met zijn jarenlange ervaring weet Jordi als geen ander hoe de Amsterdamse clubscene in elkaar zit.
Ontmoet moderator Souhayla Ou-Oumar
Souhayla Ou-Oumar is een professionele duizendpoot waarbij het leren - en vooral het leren van elkaar - centraal staat in haar werk. Ze werkt als docent in Amsterdam-West. Haar passie is om mensen, in het bijzonder jongeren, te ondersteunen en te helpen bij het vinden van hun eigen levensweg, omdat ze gelooft dat onderwijs, zoals Bell Hooks ooit zei, 'bevrijdend' is.
In de afgelopen jaren heeft Souhayla's liefde voor verbinding en het dansen in clubs een andere passie naar voren gebracht; ze is een bekend gezicht in het Amsterdamse nachtleven - zo heeft ze gewerkt als host bij De School, Amsterdam Dance Event, Boiler Room en vele andere evenementen. Ook werkt ze als productiemanager voor het label United Identities en modereert ze diverse panelgesprekken voor Resident Advisor en Foam gerelateerd aan het (nacht)leven. Haar laatste project draait om visuele geletterdheid met een focus op Marokkaanse culturele identiteit onder jongeren.
Ontmoet spreker Lola Edobor
Lola Edobor, is DJ onder de naam Lola Edo en één van de oprichters van bar Pamela. Deze bar is speciaal voor de queer community, een veilige plek waar iedereen zichzelf kan zijn en kan ontdekken. Ook is ze één van de oprichters van de nieuwe club en culturele broedplaats Tilla Tec.
In een interview met the Tittymag zegt ze dit over het nachtleven en waarom Bar Pamela is ontstaan:
“ Ik kwam er al op jonge leeftijd achter dat ik op vrouwen viel, en zocht een plek waar ik uit kon gaan en mezelf kon ontdekken. De enige opties waren eigenlijk gay bars of lesbische barretjes, en daarmee kom je al snel uit op de Reguliere Dwarsstraat, maar deze straat representeert de queer community totaal niet in mijn ogen. Daarnaast is deze straat ook helemaal niet veilig of inclusief.
Pamela is ontstaan uit het idee dat ik een bar wilde opzetten die qua muziek, vibe en aankleding bij mij paste, en dan speciaal voor de queer community. Ik wilde een plek creëren waar iedereen zichzelf kan zijn zonder aangestaard te worden. Een veilige ruimte waarin iedereen zichzelf kan zijn en ontdekken. Het nachtleven is er om je te verzetten tegen de dag, en je dagelijkse rol even te laten gaan. Mensen kleden zich meestal anders in het nachtleven, maar het verschil is denk ik, dat sommige queer mensen zich ook in het dagelijks leven zo kleden en eer geen spraken is van ‘een rol’. Voor hen ben ik Pamela begonnen, zodat ze niet alleen s ’nachts maar ook overdag een veilige plek hebben om volledig zichzelf te kunnen zijn.”
Ontmoet spreker Bram Owusu
Bram Owusu (Amsterdam, 1991) is sinds 2015 actief als programmeur in het Amsterdamse nachtleven. Tussen 2014 - 2017 organiseert hij losse evenementen in de stad en sinds 2017 is hij vaste programmeur in Garage Noord. Vanaf 2022 is hij hoofd programmeur in Kanaal40. Mede-eigenaarschap in Garage Noord en Kanaal40 heeft gemaakt dat verantwoordelijkheden nooit beperkt zijn gebleven bij programma’s maken, maar ook altijd lagen bij de productie van evenementen en de marketing ervan. Bram Owusu werkt samen met een uitgebreid netwerk aan makers en professionals in binnen- en buitenland.
Meer weten over het thema? Verdiep je met de tips van onze curator Trijntje Smeets
Luister naar de podcast “Als Muren Konden Praten” Presentator Justin Verkijk neemt je mee naar de legendarische clubs die Nederland heeft gekend
Bezoek Wie Danst Is Vrij in het Stadsarchief (verlengd tot 10 maart) Ga mee op reis door de legendarische clubscene van 1980 tot nu.
Luister naar podcast De Machine aflevering #151: De club van jouw generatie
Kijk de documentaire “Trouw tot in den dood”
Of waag een dans bij bijvoorbeeld Garage Noord, Skate Café, Radion, Sexyland, Lofi, Kanaal 40, Radio Radio, Levenslang, Nachbar en BRET.