Gepubliceerd op 24 april 2025. Leestijd 5 minuten.
Josje-Marie en Miki volgen de master Applied Museum & Heritage Studies aan de Reinwardt Academie
Josje-Marie Vrolijk en Miki Dai volgen beide parttime het masterprogramma Applied Museum & Heritage Studies aan de Reinwardt Academie. Wij spraken hen over hun liefde voor musea, de balans tussen studeren en gezinsleven en de impact van een internationale leeromgeving.
Twee compleet verschillende achtergronden
Miki is opgegroeid in Shanghai, China, en is in 2003 naar Nederland verhuisd om de bacheloropleiding International Business and Management Studies te volgen. In het verleden werkte ze bij een Japanse zakenbank in Amsterdam en bij Vattenfall. “Ik heb hier waardevolle kennis opgedaan over de financiële en kapitaalmarkten en over hernieuwbare energie – de essentiële brandstof van de toekomst.” In 2016 besloot Miki zich volledig te focussen op de culturele en creatieve sector. “Eerst werkte ik als cultureel ondernemer, waarbij ik interculturele projecten tussen Europa en Azië initieerde en faciliteerde, zoals tentoonstellingen en theaterproducties. Na de pandemie trad ik in dienst bij een tentoonstellingsarchitectuur- en ontwerpbureau in Amsterdam als International Business Development Manager, waar ik een Europese museale aanbesteding samen met het (creatieve)team binnengehaalde en een strategisch business developmentplan voor het bedrijf samenstelde." Meer recent werkte Miki bij Design Academy Eindhoven, waar ze design en kunst in de breedste zin van het woord verkende, samenwerkend met getalenteerde, toegewijde creatievelingen. “Ik ontwikkelde een project voor onderwijsvernieuwing en een strategisch plan voor het stageprogramma van de academie.”
Josje-Marie heeft de opleiding Tekenen en Schilderen aan de Koninklijke Academie in Den Haag afgerond, waarna ze een kleine 30 jaar gewerkt heeft als multidisciplinair ontwerper en maker: “Dit ging vooral om grafische vormgeving, maar ook ruimtelijk ontwerp, fijn timmerwerk, illustraties en onderzoeksprojecten in dienstverband, in opdracht en op eigen initiatief.”
Waarom Applied Museum & Heritage Studies?
Op de vraag waarom ze voor de opleiding Applied Master & Heritage Studies heeft gekozen, antwoordt Miki: “Op het moment dat ik voor het eerst een museum in Nederland binnenliep, was ik verkocht! Het zien van het werk van een Hollandse meester – de levendige portretten en de fijnzinnige techniek van de kunstenaar in een half verduisterde en serene ruimte, herinnerde me aan de unieke wereld die musea vertegenwoordigen.” Miki zegt ingrijpende economische ontwikkelingen te hebben meegemaakt in Shanghai, die restanten van fabrieken en oude wijken hebben achtergelaten.
Masterstudent Miki Dai
“Ik liet mijn trouwfoto maken in een verlaten industrieel park, huurde een tweedehands dubbeldekker bus, en gaf onze trouwlunch voor Nederlandse en Chinese gasten in een oud slachthuis uit 1943. Het was onvoorstelbaar voor mijn Chinese familie en vrienden… Het contrast dat ik ervoer riep een gevoel van nostalgie bij me op.” Ze voelt zich verstrikt tussen het verleden en de toekomst.
“Ik ontdekte het kleinschalige en intieme masterprogramma aan de Reinwardt Academie en voelde alsof het speciaal voor mij ontworpen was. Het sloot perfect aan bij mijn ambities.” Ze vervolgt: “Ik vond het selectiecomité van de masterprogramma’s zowel streng als ‘open-minded’. Deze benadering doorbreekt de ‘muren’ tussen disciplines en geeft prioriteit aan de ervaring, visie, passie en motivatie van studenten, boven strikte opleidingseisen.”
Josje-Marie koos voor de opleiding omdat natuur- en cultuurhistorische musea altijd al haar grote liefde waren: “Ik besloot dat het nooit te laat is om mijn droom na te jagen, om daar professioneel mee aan de slag te kunnen. Ik heb gekozen voor de master’s opleiding Applied Museum and Heritage Studies omdat deze opleiding precies de theoretische aanvulling bood op mijn ontwerperservaring, en omdat ik deze opleiding part time kon doen naast mijn werk en mijn gezin.”
Parttime studeren
Zowel Josje-Marie als Miki volgen de parttimevariant van de master, zodat ze hun studie kunnen combineren met werk en gezin. Josje werkt gedurende de opleiding nog twee dagen per week: “Dat zou goed te combineren moeten zijn gezien de beoogde studiebelasting. Ik ben zeer ambitieus, wil alle stof die me wordt aangeboden volledig doorgronden en ik was nog niet ervaren in Engelstalige wetenschappelijke literatuur lezen en schrijven voordat ik aan de studie begon. In combinatie met mijn werk en gezin is dat zeker erg pittig. Maar ik heb het enorm naar mijn zin en slorp de kennis op alsof ik uitgehongerd ben. Dus aan motivatie geen gebrek!”
Miki: “In het eerste jaar van mijn masterprogramma heb ik 2 à 3 dagen per week gewerkt. Het was soms zwaar, maar ik was mentaal voorbereid voordat ik begon. Dankzij mijn man slaagde ik erin om mijn studie te combineren met werk en gezinsleven. Ik gebruikte de avonden en weekenden om extra verplichte literatuur en opdrachten bij te werken.
Natuurlijk waren er momenten waarop mijn lichaam me herinnerde aan de werkdruk, dan ging ik naar de Zumba-lessen. Het afgelopen jaar kreeg ik van mijn moeder het nieuws dat zij borstkanker had. Op dat moment voelde het alsof mijn wereld instortte. Gelukkig is ze erg sterk, en tot nu toe zijn de behandelingen goed verlopen.”
Op dit moment werkt Miki aan kleine projecten naast haar studie. Zo is ze bezig met het opzetten van een lessenreeks Chinese taal en cultuur voor een Havo/Atheneum-klas. “Ik hoop dat de zaadjes van kunst en multiculturaliteit zich op een dag onder deze jongeren zullen verspreiden.” Zelfs was ze lid van de medezeggenschapsraad van de Reinwardt Academie: ”Het was waardevol. Het gaf me de kans om te leren van nog meer geweldige mensen die samen werken aan goed onderwijs”.
Een internationale leeromgeving
De master bestaat uit een internationaal gemengde groep, wat zorgt voor nieuwe perspectieven, meer sensitiviteit en kritische vragen. Wat brengt dit jullie?
Masterstudent Josje-Marie Vrolijk
Josje-Marie: “De meeste studenten hebben jaren werkervaring en zijn kritisch en gemotiveerd. Je werkt regelmatig samen aan kleine casussen, en soms voor langer aan grotere opdrachten. In Nigeria, Suriname of Sri Lanka zijn onderwerpen waar musea mee bezig zijn vergelijkbaar als in Nederland, maar toch merk je door de soms onverwachte vragen van studenten dat ze een opgave vanuit een ander perspectief aanvliegen dan ik. Dat levert veel verdieping en reflectie op. Het maakt me sensitiever voor andere zienswijzen en maakt dat ik niets meer als vanzelfsprekend zie. Het is bovendien ontzettend inspirerend om verhalen van anderen te horen over projecten waaraan ze hebben gewerkt of over erfgoed waar ze van houden.”
Miki haakt hierop aan: “Vandaag was mijn laatste volledige schooldag. Enkele van mijn klasgenoten presenteerden onze onderzoeksplannen aan de klas. De thema’s die we onderzochten, omvatten restitutie, het versterken van de stemmen van gemarginaliseerde groepen, en andere dekoloniale praktijken binnen Nederlandse en internationale museum- en erfgoedinstellingen. Ik vond de presentaties van internationale studenten erg oprecht en krachtig, vooral die waren gebaseerd op persoonlijke ervaringen van mensen afkomstig uit voormalige Europese koloniën. Hun en onze intersectionaliteit stelt hen en ons in staat om deze kwesties op een diepgaand niveau te begrijpen, juist omdat velen zich herkennen in de positie van de ‘ander’.”
Onderzoek doen
Aan het einde van de opleiding doen studenten een placement bij een erfgoedinstelling, inclusief een praktijkgericht onderzoek. Miki is begonnen bij het Rijksmuseum, waar ze onderzoek doet naar de bezoekerservaring in het Aziatisch Paviljoen binnen een veranderend discours. Josje-Marie doet haar onderzoek bij Naturalis Biodiversity Center: “Ik onderzoek hoe een natuurhistorische collectie kan worden ingezet om museumbezoekers bewust te maken van het belang van biodiversiteit”. Ze bestudeert hoe Naturalis’ ambitie om meer aandacht te besteden aan de biodiversiteitscrisis in de tentoonstellingen, vorm krijgt in de tentoonstelling over Suriname, die momenteel in ontwikkeling is. “Ik ben enorm dankbaar voor alle kennis en ervaring die ik daar opdoe, en ik hoop dat mijn onderzoek voor Naturalis en misschien zelfs ook voor andere natuurhistorische musea van betekenis zal zijn.”